Overprikkeling

Ben je iemand met autisme, dan weet jij heel goed wat het betekent om overprikkeld te zijn.
En het lastige is dat het zich elke dag op een andere manier en in meer of mindere mate voor kan doen.
Je er volledig tegen beschermen is een fikse klus en haast onmogelijk.

Overprikkeling voelt voor mij alsof mijn hoofd bijna ontploft. Ik keer meer in mezelf, reageer op het hoogst noodzakelijke (en doe alsof er niks aan de hand is – lang leve het camoufleren!) en geluiden of andere prikkels van buitenaf komen nog harder binnen dan ze normaal al doen.
De ene keer ben je in de mogelijkheid om in te spelen op de eerste signalen van overprikkeling en goed voor jezelf te zorgen, een andere keer heb je het gevoel jezelf er doorheen te moeten forceren. Dit laatste doet geen goed en leidt veelal tot grotere problemen. Zoals flinke hoofdpijn, extreme vermoeidheid, een meltdown of een shutdown. En op de lange termijn kun je te maken krijgen met overspannen zijn of zelfs een (autistische) burn-out.

Het kan voor iemand met autisme heel lastig zijn om onder woorden te brengen waar hij precies last van heeft, want het is vaak zoveel tegelijk. De temperatuur, het licht, de geluiden, de hoeveelheid mensen, sterke geuren zoals parfum of eten, kleding die je de hele dag al voelt zitten en waar je ongemakkelijk van wordt… Het kan allemaal behoorlijk ontregelend werken.
Signalen van overprikkeling zijn bijvoorbeeld hoofdpijn krijgen, je oren die geluid ineens ‘anders laten klinken’ (bij mij is het net alsof ik achter elk geluid een kleine dreun hoor), je kunt je wazig voelen, buikpijn krijgen of misselijk worden, dissociëren en ga zo maar door. Wanneer de overprikkeling eenmaal aanwezig is, is het moeilijk deze terug te draaien. Voor iedereen met autisme is het verschillend hoe lang de overprikkeling aanhoudt en wat ervoor nodig is om terug in balans te komen. Soms is slapen de beste optie.

Voorkomen is beter dan genezen. Daarom is het belangrijk jezelf goed te kennen en een inschatting te kunnen maken van jouw belastbaarheid op een dag. Durf keuzes te maken in hoeveelheid en intensiteit en om op tijd voor jezelf te kiezen, ook al ben je bang dat je daardoor iets mist of een ander teleurstelt. Immers, het overweldigende en allesomvattende gevoel van overprikkeld zijn is het zelden of niet waard.